نواختن این ساز در بلوچستان رایج است. تشتک یک بشقاب تو گود از جنس برنج یا آلیاژهای مشابه است که کاربرد غیر موسیقایی آن استفاده در زیر شیر سماور است و اندازۀ معین و ثابتی ندارد. کوزه در واقع همان کوزه های متداول بلوچی است که مورد استفادۀ خانگی برای حمل و نگهداری آب است. غاین کوزه ها شحکمی برآمده و دهانه ای به نسبت باریک دارند.
کوزه
در ترکیب از دو کوزه و یک تشتک استفاده می کنند. داخل هر کوزه مقداری آب ریخته شده و کوزه ای که آبش بیشتر است صدایش زیرتر و کوزه با آب کمتر صدایی بم تر دارد. نوازنده با کف هر دو دست خود به طور متناوب بر دهانۀ کوزه ها و پشت تشتک ضربه می زند و آن ها را به صدا در می آورد. صدای کوزه ها بم و گرفته و در تضاد با صدای تشتک است و این دو صدا در مجموع به طور متناوب(نه همزمان) شنیده می شوند. این مجموعه ساز معمولا در کنار قیچک و تمبورک نواخته می شوند و در سایر نمونه های موسیقی بلوچستان کاربردی ندارند. با انتخاب تشتک مناسب از نظر زیر و بمی صدا و با کم و زیاد کردن آب داخل کوزه ها می توان صدای ترکیبی تشتک و کوزه را به طور نسبی با سایر سازهای بلوچی کوک کرد.
نواختن سازهای کوبه‌ای خصوصاً کوزه با تفکری اشتباه است، به صورتی که آن را همانند دف و تنبک با همان لحن می نوازند که البته شیوه نادرستی است. چون هر سازی باید با توّجه به نوع صدادهی و لحن مخصوص خود نواخته شود و باید از ترکیبات ریتمیک متناسب با هویت ساز استفاده نمود. ساز کوزه افزون بر این که خاستگاه ایرانی دارد ، دارای صدادهی بسیار نزدیکی با طبلا است و در سازبندی موسیقی ایرانی دارای رنگ جدید و خوبی نیز هست.
منبع : آموزشگاه موسیقی
درباره این سایت